رویداد24 مازیار طاطایی حقوقدان و وكیل دادگستری درباره راهكار افراد فاقد تمكن مالی برای بهره بردن از خدمات وكلای دادگستری می نویسد: بند «د» از ماده 6 «قانون استقلال كانون های وكلای دادگستری»، یكی از خدماتی را كه كانون های وكلای دادگستری موظف به ارائه آن هستند خدمات معاضدتی تعیین كرده است. این معاضدت ها مشتمل بر مشاوره رایگان و همچنین قبول و انجام وكالت افراد نیازمند و فاقد درآمد كافی در پرونده هایی است كه یا در مراجع قضایی تحت رسیدگی است یا اینكه فرد قصد طرح آن در مراجع قضایی را دارد.

اجرای این مسئولیت اجتماعی كه ناظر بر ماهیت شغل وكالت است دارای چنان اهمیتی است كه به منظور قانونمند كردن و ایجاد ساز وكار قانونی برای ارائه اینگونه خدمات، مبادرت به ایجاد تكلیف قانونی در ارائه خدمات معاضدتی برای كانون های وكلا كرده و حتی عدم انجام صحیح ارائه این خدمات را به موجب مقررات «آئین نامه اجرایی قانون استقلال كانون های وكلا» موجب تخلف انتظامی برای وكیل دانسته است. لازم به تاكید است كه وكلای دادگستری عموماً شخصاً نیز اینگونه خدمات را به موكلین ارائه می دهند.

در اجرای این مسئولیت اجتماعی و قانونی و ضرورت ارائه خدمات قضائی رایگان به مردم فاقد تمكن مالی جهت انتخاب وكیل، در همه كانون های وكلای دادگستری سطح كشور اداره ای به نام «اداره معاضدت» ایجاد شده است.

این اداره خدمات خود را در دو دسته به متقاضایان ارائه می دهد:

1. تعیین «وكیل معاضدتی»و رایگان برای متقاضی فاقد تمكن مالی
2. ارائه خدمات مشاوره ای رایگان به همه آحاد مردم

بیشتر بخوانید:چگونه سوءپیشینه پاك می شود؟

برای استفاده از خدمات وكیل معاضدتی به كجا مراجعه كنید؟ در تعیین وكیل معاضدتی، مردم می توانند به ادارات مربوطه مراجعه كرده اسناد و مدارك مربوطه را ارائه كنند. پس از بررسی اولیه این مدارك توسط وكلای مستقر در اداره معاضدت، در صورتی كه از نظر فرد بررسی كننده، متقاضی واجد شرایط شناخته شده و امكان پیشرفت در دعوی برای متقاضی وجود داشته باشد، از طرف اداره معاضدت یك نفر وكیل به عنوان «وكیل معاضدتی» برای فرد متقاضی انتخاب شده و وكیل مذكور موظف به قبول و انجام وكالت متقاضی خواهد بود.

در اجرای این وظیفه، كانون های وكلای سراسر كشور سالیانه در هزاران پرونده مبادرت به تعیین و انتخاب وكلای معاضدتی كرده و وكلای منتخب نیز نسبت به انجام تكالیف وكالتی اقدام می كنند.

ارائه «مشاوره حقوقی رایگان» به مردم از سوی وكلای عضو كانون نیز به دو روش انجام می شود:

روش اول: مراجعین بصورت روزانه به اداره معاضدت قضائی مراجعه و از مشاوره حقوقی وكلای مستقر در این ادارات بصورت رایگان برخوردار می شوند.

روش دوم: كانون های وكلای دادگستری با همكاری دادگستری های شهرستان، در مجتمع های قضائی به صورت رایگان و از طریق وكلای داوطلب كه قبلاً تمایل به همكاری خود را به این ادارات اعلام كرده اند، مبادرت به ارائه خدمات مشاوره حقوقی رایگان به مراجعان می كنند.

به منظور ارائه این خدمات، در تمامی مراجع قضائی، اتاق هایی با همكاری دادگستری به عنوان اتاق معاضدت قضائی تعیین شده و وكلای دادگستری با استقرار در این اتاق ها به صورت مستمر مبادرت به ارائه خدمات به مراجعین می كنند. در ارائه این خدمات، صرف مراجعه افراد برای دریافت مشاوره حقوقی كفایت كرده و وكلای دادگستری مستقر در این مراكز به هیچ عنوان به تمكن یا عدم تمكن مراجعه كننده توجه نكرده و راهنمائی و مشاوره های لازم را به مراجعین ارائه می دهند. با توجه به اینكه تعداد مراجعین به مجتمع های قضائی بسیار زیاد است، روزانه چندین هزار نفر از مراجعین دادگستری و سایر مراجع قضائی از این خدمت رایگان برخوردار می شوند.

آیا وكیل معاضدتی همان وكیل تسخیری است؟ توجه به این نكته ضروری است كه «وكیل معاضدتی» با «وكیل تسخیری» متفاوت است. به این معنی كه به موجب قانون، حضور و مداخله وكیل از جانب متهم در پرونده های كیفری كه مجازات های آن ها در صلاحیت دادگاه های كیفری یك است اجباریست كه از آن جمله می توان به مجازات های سالب حیات، قصاص و حبس ابد اشاره كرد. بر همین اساس، محاكم راساً و یا از طریق «كمیسیون وكالت تسخیری» كانون نسبت به تعیین وكیل تسخیری برای متهمین اینگونه جرائم كه تمكن مالی برای انتخاب وكیل ندارند و یا اینكه اصولاً تمایلی به انتخاب وكیل ندارند، اقدام می كنند.