بر خلاف آنچه كه امر به معروف و نهی از منكر پنداشته می شود، كاركرد صحیح آن بر مبنای گردش آزاد اطلاعات و توزیع عادلانه ثروت، قدرت، امكانات، شایسته سالاری و علم گرایی در جامعه است.

دبیر كمیسیون حقوق بشر كانون وكلای دادگستری مركز گفت: متأسفانه در بسیاری از موارد امر به معروف و نهی از منكر به دوچرخه سواری بانوان و نگهداری حیوانات خانگی و حجاب محدود می شود در صورتی كه قطعاً امر به معروف و نهی از منكر ساحتی اخلاقی و انسان دوستانه و فراتر از این موارد است و باید در مجرای صحیح خود و در جهت كاركرد سازنده و اثربخش برای ایرانی بهتر با تولید ناخالص ملی بیشتر و بهره وری افزون تر و با رعایت الگوهای درست مصرف وجود داشته باشد.

محمدصالح نقره كار در گفت وگو با ایلنا، در خصوص اظهارات اخیر رئیس قوه قضائیه درباره امر به معروف و نهی از منكر، اظهار كرد: اصل 8 قانون اساسی و قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منكر یك تلقی ابزارانگارانه در جهت نقض حریم خصوصی و مداخله در امور شهروندان و بی توجهی به حقوق و حریم مردم قلمداد شده است در حالی كه امر به معروف و نهی از منكر مطابق اصل 8 قانون اساسی و نظام هنجاری و افق پنداری قوه مؤسس قانون اساسی ایران در جهت ترویج صلح، وفق، دوستی و حمایت و مدارا نسبت به حقوق اقلیت ها و قومیت ها و ده ها پشتوانه دیگری كه در جهت حفظ حقوق عامه و صیانت از حقوق شهروندی و مبارزه با ظلم است، محقق شده است.

وی افزود: بالاترین ارزش در نظام حكمرانی، عدم ظلم است و نظام امر به معروف و نهی از منكر بر مبنای سیره گفتمانی در نظام هنجاری جمهوری اسلامی ایران با اتكا به سنت معصومین و ثقلین قرآن كریم، این است كه بالاترین ظلم ها، ظلم حكمرانی نسبت به شهروندان و مهمترین مصداق امر به معروف و نهی از منكر، نصیحت ائمه مسلمین است بنابراین لازم است كه ما بازبینی و بازنگری نسبت به مفهوم امر به معروف و نهی از منكر در دوران كنونی و هزاره سوم داشته باشیم.

دبیر كمیسیون حقوق بشر كانون وكلای دادگستری مركز بیان كرد: با این فرض، نظام امر به معروف و نهی از منكر مبتنی بر شفافیت، پاسخگویی، اثربخشی، رعایت حریم خصوصی و رعایت حقوق اقلیت ها و قومیت ها و توجه به اركان مصالح عمومی شهروندان است. بنابراین مهمترین تجلی امر به معروف و نهی از منكر در بهبود شاخص های حكمرانی و كاهش سطح فلاكت مردم و بهتر كردن زیست اجتماعی شهروندان است.

این وكیل پایه یك دادگستری ادامه داد: با این وصف امر به معروف و نهی از منكر اساساً ابزار یكدست سازی جامعه و بسته كردن شرایط كشور نیست بلكه ابزار آزادی، اراده و دفاع شهروندان از حق آزادی است و آزادی شهروندان از بزرگترین معروف ها در كشور است و خیرخواهانه باید در مسیر مطالبه آزادی، عدالت، درستكاری، شفافیت، صداقت و خدمت به شهروندان در راستای استفاده صحیح از منافع عمومی گام برداریم.

نقره كار تصریح كرد: بر خلاف آنچه كه امر به معروف و نهی از منكر پنداشته می شود، كاركرد صحیح آن بر مبنای گردش آزاد اطلاعات و توزیع عادلانه ثروت، قدرت، امكانات، شایسته سالاری و علم گرایی در جامعه است. پیشوایی خرد، اندیشه، علم و تجربه در اداره حكمرانی از بزرگترین معیار ها برای اداره كشور است.

وی ادامه داد: ما با چنین پشتوانه نظری باید این را در نظر داشته باشیم كه امام علی(ع) نیز در این زمینه فرموده اند كه خداوند دوست ندارد صدای مظلوم با ضعف در كشوری در انتقاد از قدرت و حكمرانی شنیده شود. ما با اندیشه ای سروكار داریم كه می گوید من حاضر نیستم كل این حكومت را به دست بگیرم بابت اینكه حقی را ناحق كنم. بنابراین امروز بزرگترین امر به معروف و نهی از منكر این است كه صدای فقرا و محرومان باشیم و مطالبات آنها را یادآوری كنیم و برای زیست شایسته شهروندان تلاش كنیم و موانع آن را برطرف كنیم.

این حقوقدان اضافه كرد: امروز بزرگترین منكر، افسردگی جامعه است و شادسازی بزرگترین معروف است. امر به معروف و نهی از منكر یعنی جامعه را به سمت شادی، خرد و خودشكوفایی و بالندگی و خلاقیت پیش ببریم و از تفتیش عقاید و شنود غیرقانونی پرهیز كنیم.

وی تأكید كرد: از مداخله در امور شهروندان و حریم خصوصی شهروندان اعراض كنیم؛ اینها خیر عمومی و منافع همگانی است و امر به معروف به معنای امر به این خیرها و خوبی هاست.

نقره كار با بیان اینكه نباید امر به معروف را ابزار سركوب قلمداد كرد، افزود: از مصادیق امر به معروف و نهی از منكر، افشای فساد است؛ در جامعه ای كه تبعیض، بی عدالتی، رانت و توزیع ناعادلانه ثروت و فرصت وجود دارد، بزرگترین معروف این است كه ما در دسترسی نخبگان به مناصب مانع ایجاد نكنیم. همچنین بزرگترین امر به معروف و نهی از منكر این است كه نظارت ها به شیوه پیشین استمرار پیدا نكند. آنان كه می توانند جامعه را به نحو احسن اداره كنند، باید در مناصب عمومی مشاركت كنند.

وی همچنین یكی دیگر از بزرگترین معروف ها را انتخابات دانست و گفت: موانع انتخاب شهروندان برای تصدی امور عمومی و برای اینكه دولت و قدرت به صورت متناوب و یكه سالارانه اداره نشود و به صورت مستمر در دست افراد پرتكرار و از یك جناح نباشد، بزرگترین معروف است تا قدرت به صورت چرخشی باشد تا امكان نظارت و تعادل و توزیع قدرت وجود داشته باشد.

این عضو كانون وكلای دادگستری مركز اظهار كرد: صداو سیما نیز نباید انحصاری باشد و باید صداهای مختلفی از مردم ایران شنیده شود و هر یك از شهروندان صدا و مطالبات خود را از رسانه ملی بشنوند و جامعه به صورت آزادانه برای آگاهی و دانایی در جهت توانایی اداره شود. با این اوصاف، امر به معروف و نهی از منكر با وجدان عمومی انطباق دارد. وقتی كه شهروندان به صورت آزادانه بتوانند از قدرت انتقاد كنند و صاحبان قدرت از جمله صاحبان مناصب عمومی و ضابطان و تمامی كسانی كه از اقتدار بهره مند هستند را به قانون و موازین انسانی و تكریم حقوق انسانی دعوت كنند، این یكی از معروف های بزرگ است.

وی اضافه كرد: از جمله در زمینه های مربوط به حق سلامت شهروندان در شرایط كرونایی یكی از امر به معروف ها و نهی از منكرها این است كه شهروندان را به تكالیف خود در قبال یكدیگر دعوت كنیم.

این وكیل پایه یك دادگستری بیان كرد: سرانه پرونده، خشونت های خانگی، دعاوی همجواری و همسایگی، تصادفات جاده ای، دعاوی علیه اشخاص و اموال، دعاوی مربوط به مالكیت معنوی بسیار زیاد است. جامعه ای كه پر از خشم، نفرت و بی توجهی به حقوق دیگران باشد، جامعه ای است كه در مسیر معروف حركت نمی كند. بزرگترین امر به معروف فقط نسبت به حاكمان تجلی ندارد بلكه نسبت به شهروندان، آموزش های همگانی، ترویج اخلاق، خشونت پرهیزی و كمك به همنوع معروف است. البته كشور ما از حیث اصول انسانی و رفتارهای انسان دوستانه سرآمد همه كشورها است و مردم ما در آسیب ها و رنج های همگانی در كنار یكدیگر هستند و از حیث مدارج انسانی بسیار والا هستند اما نظام حقوقی به خصوص نظام آموزشی ما در بزرگترین بستر امر به معروف و نهی از منكر باید آموزش های همگانی را به سمت ترویج حمایت و رعایت حقوق دیگران فراهم كند. ما امروز به صورت مشخص نیازمند نظام حمایت جدی از آسیب دیدگان و آسیب پذیران و گروه های خاصی نظیر مددجویان بهزیستی هستیم كه جامعه باید به صورت خاص از آنها حمایت كند.

نقره كار در پایان خاطرنشان كرد: متأسفانه در بسیاری از موارد امر به معروف و نهی از منكر به دوچرخه سواری بانوان و نگهداری حیوانات خانگی و حجاب محدود می شود در صورتی كه قطعاً امر به معروف و نهی از منكر ساحتی اخلاقی و انسان دوستانه و فراتر از این موارد است و باید در مجرای صحیح خود و در جهت كاركرد سازنده و اثربخش برای ایرانی بهتر با تولید ناخالص ملی بیشتر و بهره وری افزون تر و با رعایت الگوهای درست مصرف وجود داشته باشد. یكی از بزرگترین معروف ها در كشور ما مصرف انرژی بهینه و استفاده صحیح از فرصت های ملی است.

لینك كوتاه: asriran.com/003Pgb